نام‌گذاری در فرهنگ چین

جعفر راثی تهرانی

29 مرداد 1399

به نظر چینی‌ها، نام کودک به‌نحوی می‌تواند آینده او را تعیین کند. بنابراین در مسئله انتخاب اسم همه عوامل ممکن را باید در نظر بگیرند. طبق سنت مرسوم، هر اسم دو بخش اصلی دارد: نام خانوادگی و کاراکتری (واحد الفبایی) که نشانگر جایگاه فرد در شجره خانوادگی است. البته در اسم کوچک کاراکتر دیگری وجود دارد که انتخاب آن به سلیقه و دلخواه شخص اسم‌گذار است.

کاراکترهای مشخص‌کننده جایگاه فرد در شجره خانوادگی را معمولاً اجداد و نیاکان انتخاب کرده‌اند. آنان این کاراکترها را گاهی از ابیات شعرها می‌یابند و گاهی نیز به صورت ابتکاری تعین می‌کنند و برای استفاده نوادگان خود در شجره‌نامه خانوادگی درج می‌کنند. به همین سبب می‌توان با نگاه کردن به اسامی افراد یک خاندان فهمید هر یک چه نسبتی با دیگران دارد.

یکی دیگر از رسوم رایج، یافتن 8 کاراکتر نوزاد و عنصرهای موجود در آن‌هاست. کاراکترها دوبه‌دو تشکیل چهار زوج می‌دهند و هر زوج شامل یک ساقه آسمانی و یک شاخه زمینی است که در زمان‌های پیشین در فال‌بینی و پیش‌گویی استفاده می‌شده است. در چین از روزگاران قدیم باور بر این بوده که جهان از پنج عنصر اصلی ساخته شده است: فلز، چوب، آب، آتش و خاک. اسم یک شخص باید شامل عنصری باشد که در آن 8 کاراکتر موجود نباشد. بنابراین برای مثال اگر 8 کاراکترِ یک فرد فاقد عنصر آب باشد، نام او باید دارای واژه‌هایی مثل رودخانه، دریاچه، جزر و مد، دریا، نهر، باران، یا هر کلمه‌ای باشد که تداعی‌کننده آب است. چنانچه اسم او فلز نداشته باشد در این صورت باید در نام‌گذاری او از واژه‌هایی مثل طلا، نقره، آهن یا فولاد استفاده کنند.

برخی افراد معتقدند که تعداد حرکت‌های قلم در نوشتن نام شخص، بر سرنوشت او تأثیر فراوانی می‌گذارد. از این رو زمانی که می‌خواهند برای کودکی نام انتخاب کنند تعداد حرکت‌های قلم را هم در نظر می‌گیرند. تعداد حرکت‌های قلم در نوشتن هر کاراکتر به عنصر به‌خصوصی مربوط می‌شود. مثلاً کاراکتر 2 حرکتی به عنصر چوب ارتباط دارد. کاراکتر 3 و 4 حرکتی به آتش، 5 و 6 حرکتی به خاک، 7 و 8 حرکتی به فلز، و 9 و 10 حرکتی به آب مربوط می‌شود. مجموع تعداد حرکت‌های یک اسم نیز بخت و اقبال شخص را تعیین می‌کند. برای مثال دوازده حرکت حاکی از وجود بیماری و شکست در زندگی است. در صورتی که 81 حرکت نوید آینده‌ای سعادتمند و شادمان می‌دهد.

در نام‌گذاری کودک پنج اصل را رعایت می‌کنند: 1) نام باید معنی خویشاوندی داشته باشد (اسم‌هایی که نشان‌دهنده ثروت و تندرستی باشند به طور ویژه پسندیده می‌شوند و از انتخاب اسم‌هایی که امکان برداشت منفی داشته باشد پرهیز می‌شود.)؛ 2. هنگام تلفظ خوش‌آواز و گوش‌نواز باشد؛ 3. نام باید نشانگر محاسبه ریاضی مقبولی باشد (در تعداد حرکت‌های قلم توضیح داده شد)؛ 4. با توجه به نیروهای یین و یانگ هماهنگی و هارمونی ایجاد شده باشد؛ 5. شامل یکی از عناصر پنج‌گانه باشد.

مثلاً معنای  lok–mei–foo (لوک-می-فو)، که نام پسر است، «ببر زیبا» است. در این نام mei همان اسم شجره‌نامه‌ای اوست که در نام تمام عموزاده‌هایش وجود دارد. Foo به معنی ببر است و به این دلیل که در سال ببر متولد شده است این نام را برایش انتخاب کرده‌اند. البته دلیل دیگر آن برای مذکر ساختن کلمه mei است که واجد نیروی مؤنث (یین) است.

بعضی از پدر و مادرها ترجیح می‌دهند کاراکتری را از نام یک شخص برجسته انتخاب کنند، به این امید که فرزندشان از بزرگی و شکوه او بهره‌مند شود. کاراکترهایی با معانی شکوهمندانه و امیدوارانه در بین انتخاب‌ها مقام نخست را به خود اختصاص می‌دهند. برخی والدین نیز آمال و آرزوهای خود را در انتخاب نام فرزند دخالت می‌دهند. مثلاً وقتی که آرزوی داشتن فرزند پسر دارند ممکن است نام دختر خود را ژائودی (zaudi) به معنی «در انتظار برادر» بگذارند.